Inleiding
Lengte 7,8 km
De dorpen Erondegem en Ottergem ontstaan eeuwen geleden als nederzettingen in de vallei van de Molenbeek. Hoewel sindsdien enkele verkeersassen en een spoorlijn het landschap vervoegen, is het leven hier rustig en groen. Er valt ook heel wat mooi erfgoed te ontdekken, zoals de Onze-Lieve-Vrouw ter Koortskapel in Erondegem en de watermolensite van Ottergem.
Vlekkem is de kleinste en minst bevolkte deelgemeente van Erpe-Mere. Maar vergis je niet, tijdens de jaarlijkse kermis bruist het van leven in de zes straten die Vlekkem rijk is.
40) Het dorpsplein van Ottergem
De oudste vermelding van Erondegem, als ‘Eroldingeheim’, dateert uit 868-869. De plaatsnaam betekent ‘verblijf van de lieden van Erold of Erond’.
De blikvanger op het dorpsplein is ongetwijfeld de Sint-Pietersbandenkerk. De kerk wordt voor het eerst genoemd in 1142. De naam komt van het verhaal over de gevangen Petrus die op wonderbaarlijke wijze werd bevrijd uit zijn boeien. Het merkwaardige gebouw is een lappendeken van bouwstijlen en periodes. Een deel van het gotische koor gaat terug tot de 14de eeuw, de kruisingstoren stamt uit de 16de eeuw en het driebeukig schip werd gebouwd in 1846-1847. Aan de oostzijde van de kerk hangt een cederhouten kruisbeeld met een levensgrote stervende Christus. Het voormalige kerkhof maakte deels plaats voor een speelpleintje en een parkje. Het dorp kende een grote verering voor Sint-Hubertus, de patroon van de jacht.
Van de ‘muyt’ (gevangenis) en de schandpaal is er op het dorpsplein niets meer te bespeuren. Pieter Reynier was één van de laatsten die hier in 1762 als straf geboeid te kijk werd gesteld. Hij had, samen met zijn hond zonder‘clippel aen den nek’, het jachtterrein van de heer van Erondegem betreden!
41) De pastorie van Erondegem
Het beschermde pastoriegebouw heeft een ommuurde voortuin en een ‘overluifelde toegangspoort’ als ingang. In 1630 is er al sprake van een pastoorswoning op deze plek. Het huidige gebouw dateert van 1777 en onderging sindsdien enkele verbouwingen aan de buitenzijde. De interne structuur, eigen aan de 18de eeuw, bleef bewaard.
42) De kerk van Ottergem en omgeving
Het oudste gedeelte van de ommuurde Sint-Paulus Bekeringkerk van Ottergem bevindt zich aan de noordoostzijde. Het 13de-eeuwse zandstenen koor en de 19de-eeuwse bakstenen toren bleven bewaard toen de kerk in 1900 haar huidige vorm kreeg. De kerk bezit een beschermd Van Peteghem-orgel uit 1830.
De charmante pastorie dateert van 1776.
De inwoners van Ottergem dragen als spotnaam ‘de advocaten’. Volgens niet te achterhalen bronnen zijn ze welbespraakt en denken ze het wetboek grondig te kennen, vooral als het om eigendomsrechten gaat.
43) De ‘Watermeulen’ van Ottergem
Ondanks bezwaar van de heer van Erondegem-Ottergem werd in 1774 een octrooi verleend voor een watermolen in Ottergem. Tot 1994 was de molen in bedrijf en in dat jaar kreeg hij een beschermd statuut.
Een vloedgolf spoelde in 2016 het sluiswerk weg en het gebouw liep ernstige schade op. Je kan niet binnengaan in de molen, toch zou naast het maalmechanisme met drie steenkoppels ook een cilindermolen, een haverpletter en een graankuiser aanwezig zijn.
44) Kunstatelier Herman De Somer
Herman De Somer (1923-2008) was een veelzijdig beeldend kunstenaar. Hij trad in de voetsporen van zijn artistieke vader Jozef die een atelier in Erpe had. Herman behaalde met zijn werk verschillende binnen- en buitenlandse onderscheidingen. Hij was burgemeester van Vlekkem van 1965 tot 1977 en kreeg voor zijn verdiensten als kunstenaar het ereburgerschap van Erpe-Mere.
Tal van zijn werken in hout, steen en brons zijn op publieke plaatsen in Erpe-Mere en omgeving te bewonderen.
45) De Sint-Lambertuskerk van Vlekkem
De neogotische kerk van Vlekkem, met een kleurrijk beeld van haar patroonheilige boven de toegangsdeur, werd gebouwd tussen 1858 en 1860. Ze verving een kleiner kerkje waarvan in 1117 al melding werd gemaakt, maar dat zich niet op dezelfde plaats bevond als de huidige kerk.
Voor de kerkhofmuur staat een opvallend beeld van Herman De Somer, ‘De Sopdrager’. Het ventje met melkkan en opgeheven lepel is op weg naar landarbeiders. Hij staat symbool voor de spotnaam van de Vlekkemnaren, namelijk ‘de sopeters’. Sop is een oud boerengerecht, een soort pap van koude melk en geweekt brood dat naar behoefde wordt gesuikerd.
46) De talud naast de spoorlijn Brussel-Oostende
Het is aangenaam wandelen langs de met bomen en struiken beplante spoorwegtaluds. Dit zijn ecologisch waardevolle schuilplaatsen voor heel wat dieren die bovendien gebieden op een veilige manier verbinden. De biodiversiteit is hier erg hoog. Dat komt omdat plantenzaden ‘meereizen’ met de treinen en zo grote afstanden afleggen. Ondergronden van puin, gruis en aarde vormen een lappendeken en geven deze omgeving een uniek uitzicht.
47) Het gehucht Hoeksken en omgeving
Het gehucht Hoeksken ontwikkelde zich als woongebied aan de heerbaan Gent-Aalst, die hier tot de 18de eeuw liep. Ook de ligging aan de rand van vruchtbaar akkerland zal zeker hebben meegespeeld. Archeologische vondsten (onder andere steengoed en scherven) in de buurt van de Kokelaarbeek wijzen al op bewoning in de Romeinse periode. Midden 18de eeuw heette de Hoekstraat nog ‘Ouden Heirweg’ en in 1609 bevond zich hier een ‘posthuys’.
48) Kapel Onze-Lieve-Vrouw ter Koorts
Bij grondverkavelingen of wegeniswerken verdwijnt vaak niet beschermd erfgoed, een lot dat ook de verderop gelegen oude Koortskapel onderging. Op de hoek Lange Nieuwstraat en de Kouterstraat sloegen buurtbewoners de handen in elkaar en bouwden ze in 1993 een totaal nieuwe Onze-Lieve-Vrouw ter Koortskapel.
Maria werd destijds aangeroepen tegen koorts bij mens en dier. Niet verwonderlijk als je weet dat tot begin vorige eeuw tien procent van de vrouwen na de bevalling overleed aan kraamkoorts.