Trage wegen

De functie van trage wegen als verkorte binnenweg naar een kerk of een molen is vervlogen tijd. Nu zijn het veilige verbindingswegen voor zachte weggebruikers en tevens ideale fiets- en wandelwegen om ongestoord van het landschap en de natuur te genieten. Door hun ligging in valleigebieden, open kouters of woonkernen zijn ze cultuurhistorisch van onschatbare waarde. Het zijn relicten in het landschap en van groot belang voor natuurontwikkeling. De impact van trage wegen op fauna en flora mag niet onderschat worden.

De gemeentelijke Milieuraad i.s.m. het lokaal bestuur wil, met een aantal uitgestippelde wandelingen, het rijk potentieel aan trage wegen in Erpe-Mere onder de aandacht brengen.

Alle wandelingen (+GPS bestanden) en de overzichtskaart met de prioritaire trage wegen kan je downloaden. Een overzichtskaart met de prioritaire trage wegen, anno 2022, kan je ook afhalen op de dienst Leefmilieu.

Tragewegenplan in Erpe-Mere

In 2009 is Erpe-Mere gestart met een ambitieus project: de opmaak van een tragewegenplan. Van bij de start werden de inwoners betrokken bij deze opdracht. De gemeente kon rekenen op de steun van de provincie Oost-Vlaanderen i.s.m. de vzw Trage wegen en op een aantal gemotiveerde mensen om de trage wegen te inventariseren. Bij de afronding van het inventarisatiewerk in 2011 werden circa 200 km trage wegen in kaart gebracht waarvan er momenteel ongeveer 120 km open zijn.

In 2009 is onze gemeente begonnen met de opmaak van een tragewegenplan. Een ambitieus project om alle trage wegen van de gemeente te inventariseren en in kaart te brengen. Van bij de start wilden we de burger betrekken in het project en gelukkig konden we rekenen op een aantal gemotiveerde vrijwilligers. Deze vrijwilligers zijn er in de zomermaanden telkens op uit getrokken met invulfiche en fototoestel  om de verschillende trage wegen van Erpe-Mere te inventariseren. In 2009 gingen we van start met de gemeente Aaigem al snel volgden in 2010 Burst, Bambrugge en Mere. In 2011 werd het inventarisatiewerk afgerond met de resterende gemeenten Erpe, Erondegem, Ottergem en Vlekkem.

Na iedere inventarisatiefase werd de mogelijkheid gegeven aan de bevolking om te reageren op het te voeren tragewegenbeleid. Op wel gecommuniceerde momenten konden burgers hun mening, suggesties of opmerkingen uiten. Deze opmerking werden vervolgens gebundeld en voorgesteld op de zogenaamde evaluatieavonden. Op basis van deze avonden werd voor de verschillende deelgmeenten een adviesnota opgesteld. Deze adviesnota’s bevatten alle suggesties, maatregelen, mogelijkheden waarmee het gemeentebestuur aan de slag kan. In Erpe-Mere werden +/- 200 km trage wegen geïnventariseerd waarvan er +/- 120 km open zijn.

Het belang van trage wegen

Ons Vlaamse land ligt bezaaid met trage wegen: verbindingen voor niet-gemotoriseerd verkeer zoals veldwegen, kerkwegels, jaagpaden, holle wegen, bospaden,… Veel van die trage wegen zijn in het verleden verdwenen of dreigen in de toekomst te verdwijnen. Zo zijn heel wat veldwegen verdwenen door de aanleg van ruilverkavelingen of onder nieuwe woonwijken of industrieterreinen. Andere trage wegen werden verhard en vervolgens ingeschakeld in het autowegennet, waardoor ze hun functie van trage weg verloren. Nog andere trage wegen werden (en worden) sluiks afgesloten door aanpalende eigenaars of worden omgeploegd door landbouwers omdat ‘niemand hem gebruikt’ of omdat ‘er elders ook gewandeld kan geworden’. Tot slot worden heel wat trage wegen niet of nauwelijks onderhouden en dreigen daardoor in de nabije toekomst ook te verdwijnen. Het verdwijnen van trage wegen is een spijtige zaak. Want trage wegen bieden heel wat mogelijkheden en voordelen.

Trage wegen als recreatief wandel-, fiets- of ruiterpad. Veldwegen en kerkwegels zijn ideaal voor wandelaars of fietsers die willen op een rustige manier van het landschap en de natuur genieten. 

Trage wegen zijn veilige verbindingen voor zachte weggebruikers. Trage wegen bieden, zeker voor korte afstanden, een alternatieve en verkeersveilige route voor bijvoorbeeld schoolgaande kinderen. Heel wat trage wegen maken een verbinding tussen en naar dorpskernen. Maar ook binnen in de dorpskernen liggen er her en der kleine ‘binnenwegskes’ tussen andere straten.

Trage wegen zijn van belang voor natuurontwikkeling. In het dichtbebouwde Vlaanderen zijn de nog overblijvende natuurgebieden klein en sterk versnipperd. Trage wegen zorgen voor een ecologische verbinding tussen natuurgebieden, waardoor tal van planten en dieren zich kunnen verspreiden over een groter gebied. Daarnaast zijn trage wegen een specifiek biotoop voor verschillende planten en insecten. Holle wegen nemen hierbij een specifieke plaats in door hun hoge ecologische en landschappelijke waarde.

Trage wegen hebben tenslotte een belangrijke cultuurhistorische waarde. Bijna alle trage wegen zijn historische verbindingen. De geschiedenis van sommige veld- of kerkwegels gaat terug tot in de Romeinse tijd. Trage wegen zijn getuigen van vroegere verbindingen naar en in dorpskernen. Dikwijls hangt er een verhaal over een oud gebruik of zelfs een legende aan vast. Als trage wegen verdwijnen, gaat dus ook een deel van ons "collectief geheugen" verloren.